Μετά από την καθιερωμένη συγκέντρωση γονέων του Οκτώβρη και την συζήτηση που ακολούθησε νομίζω πως καλό είναι να ρίξουμε μια ματιά στην θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης του Gardner.
Η Ελένη Γαρυφαλάκη (σύμβουλος αγωγής και εκπαίδευσης ) μέσα από ένα άρθρο της μας λέει .
Η Ελένη Γαρυφαλάκη (σύμβουλος αγωγής και εκπαίδευσης ) μέσα από ένα άρθρο της μας λέει .
ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ .ΜΗΠΩΣ ΗΡΘΕ Η ΩΡΑ ΝΑ ΤΗΝ (ΞΑΝΑ)ΑΝΑΚΑΛΥΨΟΥΜΕ;
H θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης δεν είναι καινούρια, καθώς μετράει σχεδόν 30 χρόνια αναγνώρισης από την επιστημονική κοινότητα. Βεβαίως όταν ο εμπνευστής της, ο Howard Gardner καθηγητής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Harvard, είπε το 1983: “Κύριοι, ξεχάστε όσα ξέρετε, δεν υπάρχει ένα είδος νοημοσύνης”, όλοι τον κοίταξαν με απορία.
Ένα μωρό που μόλις γεννήθηκε, έχει τρισεκατομμύρια νευρώνες που περιμένουν ερεθίσματα για να δημιουργήσουν συνάψεις στον εγκέφαλο. Η χρήση αυτή των εγκεφαλικών κυττάρων γίνεται ενστικτωδώς, χωρίς τη βοήθεια παιδαγωγού, εκπαιδευτικού συστήματος ή, τέλος πάντων, κάποιου ειδικού. Αρκεί η επαφή με τη φωνή και το δέρμα της μητέρας, το χάδι, η ικανοποίηση της πείνας με το θηλασμό, ερεθίσματα που δημιουργούν συναισθηματική ασφάλεια στο νεογέννητο και το καθιστούν ικανό, κατά τη διάρκεια των ημερών, των εβδομάδων και των μηνών που περνούν, για να αφομοιώσει ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών και να αναπτύξει απίστευτες δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένου του λόγου και της γλώσσας, χωρίς τη χρήση βιβλίων.
Αυτή η ραγδαία εξέλιξη πολλές φορές δύναται να εμποδιστεί όταν το παιδί πάει στο σχολείο, καθώς το εκπαιδευτικό μας σύστημα είναι σχεδιασμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε ο μαθητής να χρησιμοποιεί περισσότερο το αριστερό του ημισφαίριο, δηλαδή τη λογική σκέψη, το σειριακό συλλογισμό, δηλαδή τη γλωσσική και λογικομαθηματική του νοημοσύνη. Έτσι, όταν το παιδί φτάσει πια στην εφηβεία, το δεξί ημισφαίριο υστερεί σε σχέση με το αριστερό, απλώς και μόνο γιατί δεν είχε αρκετές ευκαιρίες για να αναπτυχθεί. Δυστυχώς, ελάχιστες ευκαιρίες δίνονται στο σχολείο για δημιουργική έκφραση, για εξέλιξη ενός χαοτικού τρόπου σκέψης που ευνοεί την ανακάλυψη, για ενίσχυση της φαντασίας… Γιατί, άραγε, συμβαίνει αυτό και γιατί το επικροτούμε;
Γνωρίζουμε πολλά για ένα δέντρο, αλλά πολύ λίγα για το δάσος
Ο δυτικός πολιτισμός συνδέει την ευτυχία με την επιτυχία και την αναγνώριση και, όπως φαίνεται, το να είναι ένα παιδί γλωσσικά και λογικομαθηματικά «πανέξυπνο» φαίνεται πως στο γονέα δίνει την ψευδαίσθηση ότι το παιδί του θα φτάσει στην κορυφή. Με αυτό τον τρόπο ενισχύεται ο φαύλος κύκλος ενός βιομηχανικού εκπαιδευτικού συστήματος που ουσιαστικά παράγει εξειδικευμένους εργάτες, οι οποίοι ενίοτε παίρνουν τον τίτλο «επιστήμονες».
Φυσικά, η κοινωνία μας έχει ανάγκη από εξειδικευμένους επιστήμονες, όμως ένας κόσμος από εξειδικευμένους επιστήμονες μπορεί να καταλήξει προβληματικός, καθώς θα υπάρχουν άνθρωποι που θα γνωρίζουν πολύ λίγα για τον κόσμο γενικά – ο καθένας θα ξέρει πολλά για ένα δέντρο, αλλά πολύ λίγα για ολόκληρο το δάσος.
Ηomo Universalis: Oλιστικός τρόπος σκέψης και έκφρασης
Από την εποχή της Αναγέννησης, η ανάγκη για να σκεφτόμαστε και να εκφραζόμαστε ολιστικά, συνοψίστηκε στην έννοια του homo universalis, κλασικό παράδειγμα της οποίας αποτελεί ο γνωστός σε όλους Leonardo da Vinci. Για να εκμεταλλευτούμε όσο το δυνατόν περισσότερο τα πολύτιμα προσόντα μας και για να προωθήσουμε τις δυνατότητές μας στην καθημερινή μας ζωή, ο Leonardo είχε προτείνει τις παρακάτω αρχές:
- περιέργεια,
- θέληση να μάθουμε από τα λάθη και τις εμπειρίες μας,
- συνεχή όξυνση των αισθήσεων μας,
- ενστερνισμό της αμφιβολίας και του παραδόξου,
- ανάπτυξη ολιστικής σκέψης
- καλλιέργεια της χάρης, της αμφιδεξιότητας, της καλής φόρμας και της αυτοκυριαρχίας,
- ανακάλυψη του τρόπου με τον οποίο όλες αυτές οι αρχές συνδυάζονται και πώς η καθεμία σχετίζεται με όλες τις άλλες.
Εκατοντάδες χρόνια μετά, το 1983, ο Howard Gardner, στο βιβλίο του “Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences”, μιλά για την Πολλαπλή Νοημοσύνη, ερευνώντας ακριβώς την πολλαπλή έκφραση της νοημοσύνης, της σκέψης και της έκφρασης. Οι οκτώ τύποι Πολλαπλής Νοημοσύνης που πρότεινε συνοπτικά είναι οι εξής:
- Γλωσσική Νοημοσύνη
Είναι σχετική με τις λέξεις, τη γλώσσα και το πώς συνδυάζονται οι προτάσεις μεταξύ τους για να εκφράσουν ιδέες με τρόπο λεκτικό. Όσοι έχουν αναπτυγμένη γλωσσική νοημοσύνη είναι ευαίσθητοι στη σημασία των λέξεων και στο πώς ακούγονται. - Λογικομαθηματική Νοημοσύνη
Αφορά στις σχέσεις αιτιών και αποτελεσμάτων, καθώς και πρακτικές λύσεις προβλημάτων. Όσοι έχουν αναπτυγμένη λογικομαθηματική νοημοσύνη χρησιμοποιούν δεδομένα και λειτουργούν με πρακτικό και δημιουργικό τρόπο. - Χωροταξική Νοημοσύνη
Υπάρχει η τάση να σκεφτόμαστε με εικόνες και μπορούμε να σχηματίσουμε νοητικά μοντέλα του κόσμου στο μυαλό μας. Τα άτομα με αναπτυγμένη χωροταξική νοημοσύνη προσανατολίζονται καλά στο χώρο και μπορούν να διατάξουν αποτελεσματικά τα αντικείμενα σε περιορισμένο χώρο. - Νατουραλιστική Νοημοσύνη
Συνδέεται με την ικανότητα αναγνώρισης φυσικών μορφών και την τάση επικοινωνίας με τη φύση και τα ζώα. Τα άτομα με αναπτυγμένη νατουραλιστική νοημοσύνη κατανοούν τα μοτίβα της ζωής και τις φυσικές δυνάμεις. - Κιναισθητική Νοημοσύνη
Τα άτομα με αναπτυγμένη σωματική-κιναισθητική νοημοσύνη σκέφτονται μέσω της κίνησης και χρησιμοποιούν το σώμα τους με επιδέξιο και εκφραστικό τρόπο. - Μουσική Νοημοσύνη
Είναι σχετική με ήχους, ρυθμούς και μελωδίες. Η σκέψη περνά μέσα από το φίλτρο της μουσικότητας, γι’ αυτό και υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της μουσικής, των συναισθημάτων και της αντίληψης του κόσμου. - Διαπροσωπική Νοημοσύνη
Είναι απαραίτητη στην αλληλεπίδραση με άλλα άτομα, στην κατανόηση κοινωνικών καταστάσεων και στην πρόβλεψη κοινωνικών συνεπειών. Συνδέεται με την ικανότητα ενσυναίσθησης και με πολλά χαρακτηριστικά της συναισθηματικής νοημοσύνης, όπως αυτή ορίστηκε από τον Daniel Goleman. - Ενδοπροσωπική Νοημοσύνη
Αναφέρεται στην κατανόηση και τη γνώση του εαυτού μας. Τα άτομα με αναπτυγμένη ενδοπροσωπική νοημοσύνη δουλεύουν πολύ τη βελτίωση της συμπεριφοράς τους και ενδιαφέρονται στο πώς αυτή επιδρά στις σχέσεις με τους άλλους.
Φαίνεται πως η ιδέα της ολιστικής σκέψης, της ποικιλοτροπίας της έκφρασης και της διαδραστικής νοημοσύνης δεν έπαψε ποτέ τελικά να αποτελεί μιαν αλήθεια που λειτουργεί σύμφωνα με τη φύση του ανθρώπου και όχι ενάντια σε αυτήν. Μήπως ήρθε η ώρα να την (ξανα)ανακαλύψουμε;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου